DevOps là một lĩnh vực rộng lớn, kết hợp giữa phát triển phần mềm (Development) và vận hành hệ thống (Operations). Tuy nhiên, chính vì sự đa dạng và chiều sâu của nó, nhiều bạn sinh viên khi bắt đầu tự học DevOps thường mắc phải những sai lầm khiến quá trình học trở nên khó khăn, dễ nản chí và không hiệu quả.

Đừng để những sai lầm này cản bước bạn! Bài viết này sẽ chỉ ra những hiểu lầm và lỗi thường gặp nhất, đồng thời gợi ý cách khắc phục hiệu quả để bạn có thể học DevOps một cách suôn sẻ và vững chắc.

Những Sai lầm Phổ biến khi Sinh viên học DevOps

1. Sai lầm 1: Chỉ tập trung vào công cụ mà bỏ qua tư duy DevOps.

• Hiểu lầm: Nhiều bạn nghĩ rằng học DevOps đơn giản là học thật nhiều công cụ như Docker, Kubernetes, Jenkins, Terraform, Ansible, AWS, Azure, v.v. Càng biết nhiều công cụ thì càng giỏi DevOps.
• Thực tế: DevOps không chỉ là các công cụ, mà là một văn hóa, một triết lý về sự hợp tác, tự động hóa, liên tục cải tiến và đo lường. Các công cụ chỉ là phương tiện để thực hiện triết lý đó. Nếu chỉ học công cụ mà không hiểu “vì sao” và “khi nào” dùng chúng, bạn sẽ không thể áp dụng hiệu quả vào các tình huống thực tế.
• Hậu quả: Học vẹt, không thể giải quyết vấn đề phức tạp, thiếu khả năng thích nghi với các công cụ mới.

2. Sai lầm 2: Học dàn trải, cố gắng biết tất cả mọi thứ cùng lúc.

• Hiểu lầm: DevOps có rất nhiều mảng (CI/CD, Infrastructure as Code, Monitoring, Cloud, Security…). Sinh viên thường cố gắng “nhảy cóc” từ công cụ này sang công cụ khác, hoặc học cùng lúc quá nhiều thứ mà không có lộ trình rõ ràng.
• Thực tế: DevOps là một hành trình dài. Việc học dàn trải mà không có nền tảng vững chắc sẽ khiến bạn bị choáng ngợp, kiến thức rời rạc, không sâu và dễ quên.
• Hậu quả: Dễ nản chí, kiến thức không có chiều sâu, khó ứng dụng vào dự án thực tế.

3. Sai lầm 3: Chỉ học lý thuyết mà không thực hành, hoặc thực hành không đúng cách.

• Hiểu lầm: Đọc sách, xem video hướng dẫn là đủ. Hoặc chỉ làm theo các hướng dẫn có sẵn mà không hiểu ý nghĩa của từng bước.
• Thực tế: DevOps là về thực hành. Các công cụ được sinh ra để giải quyết vấn đề trong thực tế. Nếu không tự tay cấu hình, triển khai, và xử lý lỗi, bạn sẽ không thể thực sự nắm vững chúng.
• Hậu quả: Kiến thức chỉ nằm trên giấy, không có kinh nghiệm thực chiến, thiếu kỹ năng giải quyết sự cố, khó khăn khi phỏng vấn.

4. Sai lầm 4: Bỏ qua các kiến thức nền tảng về Linux và mạng máy tính.

• Hiểu lầm: Tập trung vào các công cụ DevOps “thời thượng” mà bỏ qua nền tảng tưởng chừng như “cũ kỹ” này.
• Thực tế: Hầu hết các hệ thống, máy chủ, và hạ tầng Cloud đều chạy trên Linux. Mọi kết nối giữa các dịch vụ đều thông qua mạng. Không có kiến thức vững về Linux (các lệnh cơ bản, quản lý file, quyền hạn, shell scripting) và mạng (IP, Port, Firewall, DNS) thì việc triển khai và khắc phục sự cố các hệ thống DevOps sẽ gặp vô vàn khó khăn.
• Hậu quả: Mắc kẹt khi debug, không hiểu rõ nguyên lý hoạt động của các công cụ, khó khăn khi làm việc với hạ tầng.

Cách khắc phục hiệu quả cho người mới bắt đầu

1. Thay đổi tư duy: Học DevOps là học cách giải quyết vấn đề, không chỉ học công cụ.

• Tìm hiểu về các nguyên tắc, văn hóa DevOps (CALMS – Culture, Automation, Lean, Measurement, Sharing).
• Đọc các case study về DevOps để hiểu các công ty đã áp dụng như thế nào và tại sao.
• Khi học một công cụ, luôn đặt câu hỏi: “Công cụ này giải quyết vấn đề gì? Nó phù hợp với tình huống nào?”.

2. Học theo lộ trình rõ ràng và đi từ cơ bản đến nâng cao.

• Bước 1: Nền tảng vững chắc:
  • Linux cơ bản: Nắm vững các lệnh command line, quản lý file, quyền hạn, tiến trình, cài đặt phần mềm.
  • Mạng máy tính cơ bản: Hiểu về TCP/IP, DNS, Firewall, Port.
  • Kỹ năng scripting cơ bản (Bash/Python): Để tự động hóa các tác vụ đơn giản.
• Bước 2: Quản lý mã nguồn:
  • Git: Nắm vững các lệnh cơ bản, cách làm việc với nhánh (branch), merge, pull request.
  • GitHub/GitLab/Bitbucket: Tạo tài khoản và thực hành trên các nền tảng này.
• Bước 3: Đóng gói và chuẩn hóa môi trường:
  • Docker: Hiểu về Container, Image, Dockerfile, Docker Compose. Thực hành đóng gói một ứng dụng đơn giản.
• Bước 4: Tự động hóa CI/CD:
  • Jenkins (hoặc GitLab CI/GitHub Actions): Lựa chọn một công cụ CI/CD, học cách tạo pipeline để tự động hóa build, test, deploy.
• Bước 5: Infra as Code & Cloud:
  • Cloud cơ bản (AWS/Azure/GCP): Nắm vững các dịch vụ cốt lõi (VMs, Storage, Network, IAM).
  • Terraform/Ansible: Học cách tự động hóa việc cấp phát hạ tầng.

3. Thực hành liên tục và xây dựng dự án cá nhân.

• “Hands-on” là số 1: Mỗi khi học một khái niệm hay một công cụ mới, hãy dừng lại và thực hành ngay lập tức.
• Tự xây dựng dự án nhỏ: Thay vì làm theo tutorial một cách máy móc, hãy tự nghĩ ra một dự án nhỏ (ví dụ: một ứng dụng web đơn giản), và áp dụng tất cả các công cụ bạn đã học vào đó (Git, Dockerize nó, xây dựng CI/CD bằng Jenkins để deploy lên một máy chủ Linux hoặc Cloud).
• Khắc phục sự cố: Khi gặp lỗi, đừng ngại tìm kiếm và tự giải quyết. Đây là kỹ năng quý giá nhất của một người làm DevOps.

Học DevOps là một hành trình thú vị nhưng cũng đầy thử thách. Bằng cách tránh những sai lầm phổ biến và tuân theo một lộ trình học tập bài bản, kết hợp lý thuyết với thực hành liên tục, các bạn sinh viên và người mới ra trường hoàn toàn có thể tự tin đặt những viên gạch vững chắc đầu tiên trên con đường trở thành một chuyên gia DevOps trong tương lai!